Thabot: มหาวิทยาลัยของรัฐ เรียงลำดับตามวันสถาปนา

ลำดับที่	วันที่	ประวัติย่อ
1	26 มีนาคม พ.ศ. 2459	พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ประดิษฐาน “โรงเรียนข้าราชการพลเรือนของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว” ขึ้นเป็น “จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย” มหาวิทยาลัยแห่งแรกของประเทศไทย โดยมี 4 คณะแรกตั้ง ได้แก่ คณะรัฐประศาสนศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ในปัจจุบัน)คณะวิศวกรรมศาสตร์ และ คณะอักษรศาสตร์และวิทยาศาสตร์
2	27 มิถุนายน พ.ศ. 2477	ศาสตราจารย์ ดร.ปรีดี พนมยงค์ ริเริ่มก่อตั้ง "มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง (มธก.)" ขึ้น เป็นมหาวิทยาลัยเปิดแห่งแรกของประเทศไทย วิชาเริ่มแรกที่เปิดสอนมี 2 หลักสูตร คือ หลักสูตรธรรมศาสตรบัณฑิต ซึ่งสอนวิชากฎหมายเป็นหลัก และ วิชาการบัญชี ต่อมาถูกเปลี่ยนชื่อเป็น "มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์"
3	2 กุมภาพันธ์พ.ศ. 2486	"โรงเรียนช่างไหม" ได้รับการพัฒนาการเรียนการสอนจนสถาปนาขึ้นเป็น "มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์" เป็นมหาวิทยาลัยที่เปิดสอนทางด้านการเกษตรแห่งแรกของไทย โดยมีคณะเกษตรศาสตร์ คณะการประมง คณะวนศาสตร์ และ คณะสหกรณ์ เป็นคณะแรกตั้ง ในปัจจุบันคือ คณะเกษตร คณะประมง คณะวนศาสตร์ คณะบริหารธุรกิจ และ คณะเศรษฐศาสตร์
4	7 กุมภาพันธ์พ.ศ. 2486	มีการแยกคณะแพทยศาสตร์และศิริราชพยาบาล, คณะทันตแพทยศาสตร์, คณะเภสัชศาสตร์ และ คณะสัตวแพทยศาสตร์ ออกจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มาตั้งเป็น "มหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์" ต่อมาได้รับพระราชทานนามมหาวิทยาลัยใหม่ ว่า "มหาวิทยาลัยมหิดล"
5	12 ตุลาคม พ.ศ. 2486	"โรงเรียนปราณีตศิลปกรรม" ได้รับการสถาปนาขึ้นเป็น "มหาวิทยาลัยศิลปากร" โดยมีคณะจิตรกรรมและประติมากรรม เป็นคณะวิชาแรก (ปัจจุบันคือคณะจิตรกรรม ประติมากรรม และภาพพิมพ์)
6	21 มกราคม พ.ศ. 2507	พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตราพระราชบัญญัติจัดตั้งมหาวิทยาลัยในส่วนภูมิภาคแห่งแรกของประเทศไทย ได้แก่ "มหาวิทยาลัยเชียงใหม่" โดยมีคณะมนุษยศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์ และคณะวิทยาศาสตร์ เป็นคณะแรกตั้ง
7	25 มกราคม พ.ศ. 2509	มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ให้ตราพระราชบัญญัติ สถาปนาสถาบันอุดมศึกษาแห่งแรกของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้แก่ "มหาวิทยาลัยขอนแก่น" โดยมีคณะวิทยาศาสตร์และอักษรศาสตร์ คณะวิศวกรรมศาสตร์ และคณะเกษตรศาสตร์ เป็นคณะแรกตั้ง
8	12 มีนาคม พ.ศ. 2511	ได้มีพระบรมราชโองการประกาศใช้พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยแห่งแรกในภาคใต้ของประเทศไทย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานชื่อมหาวิทยาลัยว่า "มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์" ตามพระนามฐานันดรศักดิ์ของสมเด็จพระบรมราชชนก กรมหลวงสงขลานครินทร์ โดยมีคณะคณะศึกษาศาสตร์และคณะวิศวกรรมศาสตร์ เป็นคณะแรกตั้ง
9	26 กุมภาพันธ์พ.ศ. 2514	"มหาวิทยาลัยรามคำแหง" ได้รับการสถาปนาเป็นสถาบันอุดมศึกษาแบบตลาดวิชา โดยมีคณะแรกตั้ง คือ คณะนิติศาสตร์ คณะบริหารธุรกิจ คณะมนุษยศาสตร์ และคณะศึกษาศาสตร์
10	24 เมษายน พ.ศ. 2514	มีการรวม "วิทยาลัยเทคนิคพระนครเหนือ วิทยาลัยเทคนิคธนบุรี และวิทยาลัยโทรคมนาคมนนทบุรี" จัดตั้งเป็นสถาบันการศึกษาชั้นสูง ได้รับพระราชทานนามจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวว่า "สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้า" แบ่งออกเป็น 3 วิทยาเขต คือ วิทยาเขตนนทบุรี วิทยาเขตพระนครเหนือ และวิทยาเขตธนบุรี ต่อมาได้ยกฐานะและแยกแต่ละวิทยาเขตเป็นสถาบันอุดมศึกษาอิสระต่อกัน สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ และมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี
11	29 มิถุนายน พ.ศ. 2517	"วิทยาลัยวิชาการการศึกษา" ได้รับการยกฐานะเป็นมหาวิทยาลัย โดยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามว่า "มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ"
12	5 กันยายน พ.ศ. 2521	มีการสถาปนาสถาบันอุดมศึกษาของรัฐแบบไม่จำกัดรับแห่งที่ 2 ของประเทศ โดยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงพระราชทานนามว่า "มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช" ตามพระนามเดิมของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อครั้งทรงดำรงพระอิสริยยศ เป็น "กรมหลวงสุโขทัยธรรมราชา" และพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ใช้พระราชลัญจกรในรัชกาลที่ 7 เป็นตราประจำมหาวิทยาลัย
13	27 กรกฎาคม พ.ศ. 2533	พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงลงพระปรมาภิไธยในพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี พ.ศ. 2533 "มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี" ถือว่าวันนี้เป็นสถาปนามหาวิทยาลัย^[1] โดยมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารีเป็นมหาวิทยาลัยในกำกับของรัฐบาลแห่งแรกของประเทศไทย (ประกาศในราชกิจจานุเบกษา (ฉบับพิเศษ) หน้า 93 เล่ม 107 ตอนที่ 131 วันที่ 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2533)
14	29 กรกฎาคม พ.ศ. 2533	"มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ วิทยาเขตพิษณุโลก" ได้ยกฐานะขึ้นเป็นมหาวิทยาลัย ซึ่งตรงกับวันครบรอบ 400 ปี ของการเสด็จขึ้นครองราชย์ของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามมหาวิทยาลัยแห่งนี้ว่า "มหาวิทยาลัยนเรศวร"
15	29 กรกฎาคม พ.ศ. 2533	ได้มีการยกฐานะ "วิทยาลัยอุบลราชธานี" ในสังกัดมหาวิทยาลัยขอนแก่น ขึ้นเป็น "มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี"
16	30 กรกฎาคม พ.ศ. 2533	มีพระราชบัญญัติให้ "มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ วิทยาเขตบางแสน" ยกฐานะขึ้นเป็น "มหาวิทยาลัยบูรพา"
17	29 มีนาคม พ.ศ. 2535	พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงลงพระปรมาภิไธยในพระราชบัญญัติจัดตั้งมหาวิทยาลัยขึ้นที่จังหวัดนครศรีธรรมราช และพระราชทานชื่อว่า "มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์" อันเป็นสร้อยพระนามในสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี
18	9 ธันวาคม พ.ศ. 2537	"มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ วิทยาเขตมหาสารคาม" ได้แยกตัวเป็นมหาวิทยาลัยเอกเทศภายใต้ชื่อ "มหาวิทยาลัยมหาสารคาม"
19	1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2539	"มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ วิทยาเขตสงขลา" ยกฐานะขึ้นเป็น "มหาวิทยาลัยทักษิณ"
20	11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2539	"โรงเรียนฝึกหัดครูประถมกสิกรรม แม่โจ้" หรือ "สถาบันเทคโนโลยีการเกษตรแม่โจ้" ได้รับการสถาปนาขึ้นเป็น "มหาวิทยาลัยแม่โจ้"
21	25 กันยายน พ.ศ. 2541	ได้มีการจัดตั้งสถาบันอุดมศึกษาในกำกับของรัฐบาลอีกแห่งหนึ่งในจังหวัดเชียงราย โดยใช้ชื่อว่า "มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง" เพื่อเป็นอนุสรณ์สถานแห่งความจงรักภักดีของปวงชนชาวไทยที่มีต่อสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี และให้สถาบันแห่งนี้เป็นแหล่งสืบสานพระราชปณิธานของพระองค์ต่อไป
22	14 มิถุนายน พ.ศ. 2547	ได้มีการยกฐานะ "สถาบันราชภัฎ" เป็น "มหาวิทยาลัยราชภัฎ" จำนวน 40 แห่ง
22	18 มกราคม พ.ศ. 2548	ได้มีการยกฐานะ สถาบันเทคโนโลยีราชมงคล เป็น มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล ทั้ง 9 แห่ง โดยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชมหาราชได้ทรงลงพระปรมาภิไธย เมื่อวันที่ 8 มกราคม 2548 และได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 18 มกราคม 2548 พระราชบัญญัติดังกล่าว มีผลบังคับใช้ตั้งแต่ วันที่ 19 มกราคม 2548 เป็นต้นมา ประกอบด้วย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลกรุงเทพ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลตะวันออก มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภูมิ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา
23	9 กุมภาพันธ์พ.ศ. 2548	ได้มีการรวมสถาบันการศึกษาภายในจังหวัดนราธิวาส เพื่อสถาปนา "มหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์"
24	2 กันยายน พ.ศ. 2548	มีการจัดตั้งมหาวิทยาลัยแห่งใหม่ของประเทศ ในจังหวัดนครพนม โดยการรวมสถาบันการศึกษาภายในจังหวัด เพื่อสถาปนาขึ้นเป็น "มหาวิทยาลัยนครพนม"
25	16 กรกฎาคม พ.ศ. 2553	"มหาวิทยาลัยนเรศวร พะเยา" ยกฐานะจากวิทยาเขตของมหาวิทยาลัยนเรศวรเป็น "มหาวิทยาลัยพะเยา"
26	13 พฤศจิกายน พ.ศ. 2553	วิทยาลัยแพทยศาสตร์กรุงเทพมหานครและวชิรพยาบาล และ วิทยาลัยพยาบาลเกื้อการุณย์ ยุบรวมเข้าเป็น "มหาวิทยาลัยกรุงเทพมหานคร"